این کتاب در اصل مقاله‌ای بوده است به قلم استاد شهید که در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی در کتاب محمد(ص) خاتم پیامبران ـ که از سوی مؤسسه حسینیه ارشاد و زیر نظر آن شهید منتشر شد ـ به چاپ رسید و پس از آن و در زمان حیات استاد نیز به صورت رساله‌ای کوچک منتشر گردید.
عناوین مباحث طرح شده در این کتاب عبارتند از:
واژه «ولی»
ولاء منفی
ولاء اثباتی عام
ولاء اثباتی خاص
انواع ولاء اثباتی خاص.
گزیده کتاب
گزیده1:
در قرآن سخن از «ولاء» و «موالات» و «تولّی» زیاد رفته است. در این كتاب بزرگ آسمانی مسائلی تحت این عناوین مطرح است. آنچه مجموعاً از تدبّر در این كتاب مقدّس به دست می آید این است كه از نظر اسلام دو نوع ولاء وجود دارد: منفی و مثبت؛ یعنی از طرفی مسلمانان، مأموریّت دارند كه نوعی ولاء را نپذیرند و ترك كنند، و از طرف دیگر دعوت شده اند كه ولاء دیگری را دارا باشند و بدان اهتمام ورزند.
ولاء اثباتی اسلامی نیز به نوبه ی خود بر دو قسم است: ولاء عام و ولاء خاص. ولاء خاص نیز اقسامی دارد: ولاء محبّت، ولاء امامت، ولاء زعامت، ولاء تصرّف یا ولایت تكوینی. اكنون درباره ی هر یك از اینها به اجمال بحث می كنیم.
گزیده2:
مؤمنان نزدیک به یکدیگرند و به موجب اینکه با یکدیگر نزدیکند، حامی و دوست و ناصر یکدیگرند و به سرنوشت هم علاقه‌مندند و در حقیقت به سرنوشت خود که یک واحد را تشکیل می‌دهند علاقه می‌ورزند و لذا امر به معروف می‌کنند و یکدیگر را از منکر و زشتیها باز می‌دارند. این دو عمل (امر به معروف و نهی از منکر) ناشی از وداد ایمانی است و لذا این دو جمله (یأْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ) بلافاصله به دنبال بیان ولاء ایمانی مسلمانان واقع شده است.
