این اثر، جلد دوم کتاب «همپای صاعقه» است و به کارنامه عملیاتی سپاه محمد رسول الله(ص) در عملیات رمضان ـ از تیر ماه سال 1361 تا پایان شهریور ماه همان سال ـ پرداخته است. «ضربت متقابل» در چهارده فصل با عناوین تدبیر تعقیب متجاوز، اهداف طرح عملیاتی کربلا، شناسایی و سازماندهی، تلاش های بازدارنده، ضربت متقابل، رخنه ناموفق، نبرد فطر، همت چاره ساز، انتخاب راه کار، مصاف با دژهای مثلثی، مثلث سوم، آخرین تمهیدات، واپسین تکاپو و ترازبندی نبرد رمضان شکل گرفته است. نوشته های کتاب بیانگر واقعیت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و کاملاً مستند و معتبر است و جای هیچ شک و شبهه ای برای حقایق موجود در عملیات رمضان به جا نمی گذارد. نویسنده اثر تاریخ واقعی جنگ را بدون دخل و تصرف همراه با خاطرات فرماندهان روایت می کند و فضاسازی و شخصیت سازی در این کتاب جایی ندارد؛ چراکه در پژوهش نمی توان شخصیت کاذب و خیالی ایجاد کرد و باید عین همان که هست گفته شود. به زندگی روزمره شهید همت و متوسلیان هم در ضربت متقابل اشاره شده است؛ ولی باز هم نمی توان گفت کتاب خاطره نویسی است، چون درخاطره نویسی دست خاطره نویس باز و ممکن است کنار شخصیت اصلی، شخصیت پردازی را هم چاشنی کار بکند. بنا بر گفته نویسنده اثر، این کتاب در ابتدا برای مخاطب خاص نوشته شد اما پس از انتشار، بسیار سریع کمیاب و مشخص شد جز مخاطب خاص خواننده عام هم آن را پسندیده است...البته این به دلیل نگارش روان و سبک تاریخ نگاری شیرین کتاب است و کسی که حتی جنگ تحمیلی را ندیده می تواند با خواندن آن و درک جزئیات جنگ از کتاب لذت ببرد. اطلاعات این کتاب از طریق نوارهای گفت وگو با فرماندهان، جلسات، بیسیم های شب عملیات تا لحظه پایان عملیات، مصاحبه با خانواده های رزمندگان و... استخراج شده است، مرتب کردن این نوارها و مشخص کردن هویت و مسئولیت هر یک از افرادی که در حال صحبت است، با توجه به گذشت زمان و اینکه این لشکر 14 فرمانده داشته که در جلسات صحبت می کرده اند، کاری بسیار سخت بوده است. نگارش کتاب از لحظه کلید خوردن تا پایان پژوهش سه سال به طول می انجامد و طی11 ماه و نیم منابع صوتی آن تنظیم می شود.
گزیده کتاب
گزیده1:
«مرحله‌ی چهارم عملیات عظیم «الی بیت‌المقدس» در سوم خرداد ماه ۱۳۶۱ با فتح خرمشهر به پایان رسید اما سؤالی در همان برهه تاریخی مطرح بود و آن اینکه آیا هدف غایی این عملیات تا همین‌جا؛ یعنی بازپس‌گیری خرمشهر بوده یا اهداف دیگری نیز در آن نبرد، مدنظر طراحان اصلی و فرماندهان ارشد این مصاف بوده است؟
دکترمحسن رضایی میرقائد؛ فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از -۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶- در رابطه با اهداف این عملیات می‌گوید:
... قصد ما در عملیات الی بیت‌المقدس، این بود که از مرز عبور کنیم، اما دیگر امکان پیشروی وجود نداشت... اولین کار عراق به محض ورود نیروهای ما به منطقه[ بین جاده‌ی اهواز- خرمشهر تا دژ مرزی یعنی از جنوب «پادگان حمید» تا روبروی «ایستگاه حسینیه» به عرض ۶۰ کیلومتر و عمق ۱۵ کیلومتر ]، عقب‌نشینی از روبروی «اهواز» بود...
وقتی که ما به «قلب منطقه»[ که از آن یاد شد ]رسیدیم، دشمن عقب کشید. برای این که او زمینِ روبروی «اهواز» را فدای «بصره» می‌کرد. عراق راهی جز این نداشت، چرا که احتمال داشت «بصره» را هم از دست بدهد. رفتن ما به سمت «بصره» جدی بود. ما می‌خواستیم به «اروند» بچسبیم. از نظر سیاسی می‌گفتیم اگرچیزی می‌خواهیم از عراق بگیریم، باید همزمان با آزادی «خرمشهر» باشد. چون احتمالِ آتش‌بس را می‌دادیم. ما در حقیقت با[ تصرف ]سرزمین‌های بعدی، می‌توانستیم[ از موضع قدرت ]با عراق مذاکره کنیم...»
